aandacht
Een eerbiedige levenshouding heeft alles te maken met leren inzien dat je niet het middelpunt van de wereld bent. Kijk gewoon goed om je heen: niets van al wat je ziet heb jij gemaakt. We zijn ons dat niet steeds bewust. Je moet daar aandacht aan schenken. Hoe? Ga simpelweg zitten, buiten op een bankje of gewoon binnen voor het raam. Schenk aandacht aan wat je ziet. Denk er niet over na, maar laat alles gewoon bij je binnen komen: de vlieg op het gordijn, de orchidee in de vensterbank, de grote bomen die buiten enkel staan te staan, het geluid van de wind, vogels, bloemen. En als je buiten zit, kijk dan ook eens naar de grond, het krioelt daar van leven: torren, spinnetjes, mieren en pissebedden, ga maar door. Je hebt dat alles niet zelf gemaakt, je bent God niet, je bent hier enkel gast.

Kijk vooral ook aandachtig naar de mensen: de postbode met zijn kleine bestelauto, iemand die jou een kop bouillon brengt, de kinderen die je kunt horen spelen, je buurman of buurvrouw. Het zijn allemaal mensen met een heel eigen geschiedenis, met eigen verlangens en eigen verdriet waar jij niets van weet. Het zijn allemaal mensen over wie je niets te zeggen hebt, mensen die net als jij ergens vandaan komen en ergens naartoe gaan, mensen met een strikt eigen geheim, een eigen ‘ziel’. Die mensen zijn niet van jou, ze zijn er ook niet voor jou. Je bent God niet. Kun je door hun buitenkant, hun bezigheden, heen kijken en aandacht schenken aan hun geheim, hun ziel?

de kleine dingen van alledag
Ook het leven van alledag vraagt aandacht. Dat leven bestaat uit veel, vooral kleine dingen. Het begint al ’s ochtends, bij het opstaan: het hele ritueel van wassen en aankleden, van daarbij (soms) geholpen moeten worden door anderen en je afhankelijk weten, ontbijten, de krant inkijken, koffie drinken, je medicijnen innemen, en nog veel en veel meer. Laat in je gedachten eens een doorsnee dag passeren, dan zie je vanzelf over hoeveel dingen het gaat. Al die dingen vragen om aandacht.
En zonder dat je het in het algemeen bewust bent, ben je door al die dingen heen op heel veel manieren weer met andere mensen verbonden. Die dingen vormen als het ware een brug, niet alleen naar mensen dichtbij, maar ook naar mensen wereldwijd. Kijk eens aandachtig naar het reclamekrantje van de Gamma of de Praxis, zie de mensen die dat krantje hebben samengesteld, de fotografen, de tekstschrijvers, de mensen die het papier hebben gefabriceerd, de mensen die daarvoor bomen hebben omgezaagd. Kijk nog verder, naar de mensen die de producten die worden aangeprezen hebben uitgevonden of gemaakt. Die mensen komen overal vandaan, uit China, uit India, Indonesië of Zuid-Amerika. Heb je eerbied voor die mensen? Het zijn allemaal mensen met een eigen geschiedenis, een heel eigen leven, een geheim, een ziel.

geheim
Alles kan op die manier een uiterlijk en zichtbaar teken worden van iets onzichtbaars en innerlijks, een soort sacrament. Alles: de dingen in je zitkamer, de natuur buiten, de mensen om je heen. Dat alles legt beslag op jou. Door er aandacht aan te schenken, echte aandacht, door er niet aan voorbij te leven, door aandachtig te doen wat je heel de dag door moet doen, ben je dienstbaar, dienstbaar aan de schepping en aan de mensen om je heen. Hoe? Door heel gewoon je plaats op aarde te weten. Je bent hier gast.
Op die manier ben je ook dienstbaar aan God. Want door aandachtig te leven, met echte aandacht voor al wat is, betreed je een groot geheim. Je gaat steeds meer beseffen: “niets van dat alles heb ik zelf gemaakt, ik ben God niet. Wat ik zie, de dingen en de mensen, en wat ik doe, gewoon het alledaagse, het is alles buitenkant, er gaat iets in verborgen, een groot geheim, het geheim van God, God die het leven is van al wat is.” In dát geheim bestaan alle dingen, leven alle mensen, ook jij. Dat geheim vraagt jouw dagelijkse dienst. Wanneer je die dienst op je neemt, gewoon door aandachtig het leven van alledag te leven, dien je God.

aandachtig leven
Dus: aandachtig leren en willen leven. Want meestal leven we aan dingen en mensen voorbij. Met je handen doe je het één, met je aandacht ben je ergens anders. Je kijkt naar buiten, maar denkt aan de dag van morgen of de zorgen van gisteren. Een groot filosoof zei ooit: ‘je smeert vandaag aardbeienjam op je boterham, en terwijl je zit te eten, denk je: ik had toch liever pindakaas. Morgen dus. En je proeft geen van beide.’
Aandachtig leven is: écht proeven, de dingen doen waar je mee bezig bent, de ziel van de mensen willen zien, zijn waar je bent. Pas dan ga je van binnen uit echt open, naar andere mensen toe, naar het grote geheim van het leven zelf toe, naar God toe. Zó leven is daarom een vorm van bidden. Bidden: je kunt het overal en altijd, je hebt er niets bijzonders voor nodig: gewoon aandachtig en met eerbied om je heen kijken.

André Zegveld