Het gebeurt niet vaak in de evangelies dat we iets horen over de gewone dagelijkse omgang van mensen met elkaar thuis, het reilen en zeilen in een huishouden, simpele gastvrijheid. Vandaag wel. Gulle Oosterse gastvrijheid staat centraal. Abraham in de eerste lezing en Martha en Maria in het evangelie. In de Oosterse beleving is de gast een Godsontmoeting. ‘Houd de gastvrijheid in ere, Want zo hebben sommigen zonder het te weten engelen ontvangen’ (Heb 13: 2) Een Canadese beeldend kunstenaar, Tomithy Schmalz, heeft zich erdoor laten inspireren. Zijn monumentaal beeldhouwwerk ‘Engelen onbewust’ staat op het St Pietersplein in Rome: Migranten en asielzoekers – onbewust engelen ontvangen.

Zo komen we bij Martha en Maria. Twee zussen die samen een huishouding runnen en Jezus te gast hebben. Martha, de oudste, zwaait de scepter, zij is de meesteres. Ze doet haar naam eer aan: Martha betekent meesteres. Maria is veel minder dominant. Martha zorgt ervoor dat de gast niets te kort komt. Maria is één en al oor. Geboeid door Jezus’ aanwezigheid is ze aan zijn voeten gaan zitten. Martha is ijverig en druk. Maria zit stil te luisteren. Twee manieren van liefdevol omgaan met de gast, Jezus. Tot nu toe alles pais en vree.

Maar het evenwicht wordt danig verstoord wanneer blijkt dat Martha zich overvraagd begint te voelen. Martha is versnipperd. Ze kan het niet aan.

Jezus komt tussen beide ‘Martha, Martha’ horen we hem zeggen.. Twee keer. Dit is geen verwijtend roepen zo in de trant van een hoofdschuddend ‘Martha, Martha toch’. Nee, dit staat helemaal in de lijn van de vele andere roepingen in de Schrift. Steeds wordt de geroepene tweemaal bij naam genoemd: Abraham, Abraham Jacob, Jacob, Mozes, Mozes, Samuel, Samuel, Simon, Simon, Saul, Saul. In die reeks staat nu Martha. Zij is de enige vrouw in de Schrift die zo geroepen wordt! ‘Slechts één ding is nodig!’, zegt Jezus Ze is geroepen tot eenvoud. Geen overdaad. Hou het simpel! Waar het echt om draait is aandacht voor de gast. Liefde.

Maria. Zij heeft, zo zegt Jezus, het goede deel gekozen. ‘Maria kiest het goede deel dat van haar niet zal worden afgenomen’ (Lk 10:42) (Naardense bijbel). Niet het betere. Luisteren naar het woord is niet beter dan dienstbaarheid. Maria concentreert zich op wat bij haar past. Dat is haar roeping.

Martha en Maria verbeelden twee verschillende vormen van gastvrijheid die elkaar aanvullen. Ik denk dat we daar allemaal wel iets in kunnen herkennen.

Misschien levert Lukas hier ook commentaar op wat er leefde in de eerste christengemeenschappen Een soort rivaliteit tussen diaconie en de dienst van het woord.

Ik moet denken aan de bevrijdingstheologie die grote opgang maakte in Latijns-Amerika. Kernwaarden: Rechtvaardigheid. Strijd tegen armoede. Voorkeursoptie voor de armen. Basisgemeenschappen. Bewustwording. Actieve inzet tot levensverbetering. Gustavo Gutierrez, vader van de bevrijdingstheologie. Op latere leeftijd werd hij zich bewust van een zekere eenzijdigheid. Hij vroeg meer aandacht voor innerlijke bezieling en gebed. Contemplatie. Balans tussen actie, doen en bezieling, gebed, stilte.

We hebben iets van Martha en Maria in onszelf. Iets dat omgaat in ons eigen binnenste. Daadkrachtig handelen. Tijd nemen voor rust en bezinning. Een goede vriendin: Altijd geweldig actief op allerlei vlak. Psychotherapeute, actief begaan met gevangenen, plaatselijke kerk. Nu heeft ze Parkinson. De twee samengebracht door liefde. Daarmee in het reine komen is een enorme worsteling. ‘Ik kan niks meer doen? Wat heeft het leven nog voor zin?’ De weg naar overgave…..

Contemplatie en diaconie vullen elkaar aan. Ze zijn niet los verkrijgbaar. Ze staan in levende balans,Twee kanten van dezelfde medaille. En het is vakantietijd! Bij uitstek een gelegenheid een goeie tijd om de meer beschouwende kant van ons bestaan een kans te geven. Rust. Tijd verspillen.

Wanneer we afstand nemen van onze routines komt er stilte in de geest. De constante ruis van verplichtingen en verwachtingen verdwijnt langzaam naar de achtergrond. In die stilte beginnen we te luisteren – niet naar de wereld, maar naar onze ziel. Wat leeft er onder de oppervlakte van het moeten? Welke verlangens zijn we vergeten in de drukte van het bestaan?

Of u nu vertrekt naar verre oorden of gewoon thuisblijft: Ik wens u de komende weken innerlijke rust en een thuiskomen bij uw diepste zelf.

Fons Eppink