Gaudete. Wees blij! Vreugde!
Het is vandaag de derde zondag van de Advent, Gaudete zondag.
En de onderliggende melodielijn, de stemming,
van deze zondag is in majeur,
er is toekomst, het komt goed!
Het doet me denken aan de Engelse mystica Juliana van Norwich
en haar bekende gezegde:
“All shall be well, and all shall be well and all manner of thing shall be well.”
Kort en bondig vertaald: ‘Alles komt goed’.

Dat is ook de insteek van de profeet Jesaja
De profeet bij uitstek van de Adventstijd.
We hebben hem beluisterd in de eerste lezing.
‘Woestijn en steppe zullen zich verheugen,
Jubelen en bloeien de dorre vlakte’.
Hij ziet het allemaal gebeuren:
‘Pijn en gejammer nemen de vlucht
Vreugde en blijdschap zal ieders deel zijn’.

Velen van ons zullen misschien denken: ja, hallo!!
Een zekere scepsis overkomt ons onvermijdelijk
bij het horen van iets dat ver van onze dagelijkse ervaring staat.

Heel wat mensen in onze tijd leven
met een onbehagelijk gevoel van onrust en onzekerheid.
Eerst was er al die corona en lockdown.
En dit laatste jaar is daar nog van alles bijgekomen.
We worden geconfronteerd met drie grote wereldproblemen
die ons allemaal aangaan.
Oorlog in Oekraïne, een ongekende klimaatcrisis
en de coronapandemie, waarvan we niet zeker weten of die echt voorbij is.
Het gaat om drie verschillende, maar heel aangrijpende uitdagingen.
Met als gevolg vluchtelingen, energiecrisis, torenhoge inflatie.

Klimaat, gezondheid, vrede.
Of negatief uitgedrukt: planeet beschadiging, ziekte en oorlog.
Dat is nogal wat!
En dan die profeet Jesaja maar beweren dat alles goed komt!
Vreugde, blijdschap, jubelen en wat al niet meer!
Tegen de achtergrond van wat de wereld dit afgelopen jaar is overkomen
klinkt dat ronduit schraal, cliché, overdreven of zelfs ongepast.

Maar er is hier meer aan de hand.
Jesaja zelf leefde niet in het luchtledige.
Hij roept zijn hoopvolle visioen van de daken
in een tijd dat de mensen ook helemaal in de put zaten.
Net als veel Oekraïners nu, zaten toen veel Joden gedwongen in het buitenland.
In ballingschap, zoals dat heet.
Het was helemaal geen tijd van een alleluja stemming, in tegendeel.
En toch, en toch, komt Jesaja juist dàn met dit toekomstvisioen.
Wat is hier aan de hand?

Jesaja heeft in de droogte en dorheid en in de doodsheid leven gezien.
Het is hem gegeven geweest om te zien wat er niet is, of nog niet is.
Ondergang, verwoesting en vernietiging zijn de achtergrond van zijn visioen.
Maar hij heeft er doorheen gekeken, door deze gewelddadige werkelijkheid,|
heeft hij gekeken tot op de kern.
En dan ziet hij in afbraak heropbouw,
in verval herstel.
In dorheid en droogte vruchtbaarheid en bloei,
in radeloosheid en ontluistering ziet hij moed en vertrouwen.

Het is een messiaanse manier van kijken en zien.
Iets ontwaren van vreugde achter een angstaanjagende werkelijkheid.
Vreugde en vrede staan dicht bij geloof.
‘Geloof je dat ik dit kan doen?’, vraagt Jezus aan twee blinden.
Als ze dit beamen en ‘ja’ zeggen, dàn gebeurt het wonder.
Misschien is deze Adventszondag ook een oefening daarin
en een uitnodiging daartoe.
De genade van geloof in vreugde en vrede.

Een messiaanse manier van kijken en zien.
De aanwezigheid van de Komende is zichtbaar
en ervaarbaar in wat de leerlingen van Johannes de Doper horen en zien,
Blinden zien en lammen lopen,
melaatsen worden genezen, doven horen, doden staan op
en aan armen wordt de blijde boodschap verkondigd.
De leerlingen van Johannes zien Gods toekomst al gebeuren.
Je moet er oog voor hebben.

Een messiaanse manier van zien.
Daartoe nodigt deze zondag en de hele Advent ons uit.
En om die visie toe te laten, om erbij te kunnen,
moet je het zo nu en dan stil laten worden van binnen.
Advent is een uitnodiging om als het even mogelijk is
zo nu en dan binnen te gaan in die innerlijke ruimte van gebed en stilte.
Dan kunnen we onze onuitgesproken smeekbedes, dromen en verlangens,
angsten en onzekerheden voor God neerleggen.
En in de stilte kan ons aangeboren vermogen om Gods woord te horen
aangescherpt worden, ons gehoorapparaat weer opgeladen.

Ik had onlangs een diepgaand gesprek met een heel goede, diepgelovige vriendin die aan Parkinson lijdt.
Omdat ze maar heel moeilijk meer kan lopen komt ze bijna niet meer buiten.
Boven op haar eigen worstelen met dit aftakelen
kreeg ze onlangs bericht dat één van haar (volwassen) dochters
met spoed was opgenomen in een psychiatrische kliniek.
Een langdurige zware psychose.

‘Waar is God in de chaos van geestesziekte?’, bleef ze maar vragen.
Tot ze zelf met een antwoord kwam.
‘Ik ben op bed gaan liggen, en ik ben gaan bidden, zonder woorden,
Het is heel langzaam stil in mij geworden. Ik ben tot rust gekomen.
En daar heel diep in die stilte heb ik God ervaren.
Heel even, en vluchtig, maar het is genoeg.
Ik weet nu dat God er is aan de andere kant van al die chaos en ellende.
Soms kan ik erbij, soms niet’.

Een messiaanse manier van zien en kijken.
Moge het ook ons deel worden in deze Adventstijd.

Fons Eppink